Odpusty
Każdy popełniony grzech śmiertelny pociąga za sobą podwójny skutek. Jest nim kara, nie tyle w znaczeniu pomsty zagniewanego Boga, co raczej jako konsekwencja złego działania. Po pierwsze zaciągamy karę wieczną (nazywaną też winą), po drugie – nawet za grzechy powszednie – zaciągamy karę doczesną (nazywaną po prostu karą). Dzięki szczeremu nawróceniu możemy uniknąć kary wiecznego potępienia, ponieważ sakramentalna spowiedź skutecznie gładzi nasze winy mocą Chrystusowej ofiary. Nawrócenie, które pochodzi z żarliwej miłości może nawet doprowadzić do całkowitego oczyszczenia grzesznika, tak że nie pozostaje już żadna kara do odpokutowania (KKK 1472). Zwykle pozostaje jednak kara doczesna, którą w niewielkiej mierze usuwa pokuta sakramentalna, a także nasze doczesne cierpienia przeżywane w jedności z Bogiem. Pozostałą część kary przyjdzie człowiekowi przeżywać po śmierci, jako cierpienia czyśćca. Nierozsądne byłoby lekceważenie wielkiego cierpienia człowieka w stanie czyśćca – uniknął on wprawdzie potępienia, ale upragnione trwanie w Bożej miłości jest dla niego zarazem nie do zniesienia. Ratunkiem może okazać się dar odpustu.
Trochę historii (kto nie jest ciekaw, może pominąć). Geneza odpustów sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa, kiedy to w praktyce spowiedzi pokuta poprzedzała sakramentalne rozgrzeszenie. Pokuty bywały wówczas surowe i nieraz długotrwałe, zdarzało się nawet, że z jakiejś przyczyny pokutnik nie dożył do rozgrzeszenia. Zapewne zorientowano się również, że nie jest korzystne długotrwałe pozbawienie łaski sakramentalnej. Pokutnik nie mógł bowiem w pełni uczestniczyć we Mszy Świętej, lecz tak jak katechumeni (przygotowujący się dopiero do chrztu) po liturgii słowa musiał opuszczać kościół, nie mając prawa do udziału w liturgii eucharystii; a miejscem dla katechumenów i pokutników był przedsionek (zapewne kręcą dziś z ubolewaniem głowami widząc niektórych „chrześcijan”, jak dobrowolnie się w to miejsce wycofują). Pośród Chrześcijan byli także cieszący się wielkim uznaniem szczególni świadkowie – męczennicy, którzy nie zaparli się Chrystusa, znieśli zadawane im cierpienia i na szczęście przeżyli. Otóż, aby zaradzić trudnej sytuacji pokutników, zaczęto podejmować następującą praktykę: pokutnik (mógł to być np. lapsi – upadły, który wyparł się Chrystusa w obliczu prześladowań) udawał się do męczennika i prosił o wstawiennictwo. Ten zaś mógł zadecydować, że ofiarowuje swoje cierpienia (nie wyparł się Chrystusa) jako część pokuty nawracającego się współbrata. W ten sposób mógł skrócić jego pokutę np. o 6 miesięcy i o tyle przybliżyć oczekiwane rozgrzeszenie. Kiedy w następnych wiekach samo rozgrzeszenie przesunięte zostało przed pokutę, przestała być ona warunkiem rozgrzeszenia. Natomiast praktykowany odpust zaczęto odnosić do kary czyśćca, początkowo pozostając nawet przy ścisłym określaniu liczby dni odpustu, np. 30, 100 dni czyśćca (choć trudno rzeczywistość czyśćca porównywać z naszą zanurzoną w czasie).
Odpust jest darowaniem kary doczesnej za grzechy zgładzone już co do winy. Może być on cząstkowy albo zupełny. Odpustów udziela Kościół ze skarbca zasług Chrystusa i świętych. Można je zyskiwać dla siebie albo ofiarować za zmarłych na sposób wstawiennictwa (zupełne – raz, cząstkowe – nawet wiele razy dziennie). Uzyskanie odpustu wiąże się z wypełnieniem określonych wymagań, są to:
- wykluczenie przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego
- wypełnienie tzw. trzech zwykłych warunków:I – sakramentalna spowiedź (albo jednoznaczny stan łaski uświęcającej)II – przyjęcie Komunii ŚwiętejIII – modlitwa według intencji Ojca Świętego (chodzi o wsparcie modlitw papieża, a nie o modlitwę za niego; inaczej – w jego intencjach, a nie w jego intencji) – może być odmówienie „Ojcze nasz” i „Zdrowaś”
- wykonanie czynu (dzieła) obdarzonego odpustem.
Wspomniany czyn określany jest zwykle w związku z okazją, dzięki której możemy odpust zyskać. Najczęściej odpust kojarzony jest z tzw. „odpustem parafialnym” czyli dniem, w którym obchodzimy w parafii uroczystość tytułu kościoła. Wówczas wymagane jest nawiedzenie tego właśnie parafialnego kościoła z pobożnym odmówieniem „Ojcze nasz” i „Wyznania Wiary”. Dla naszej parafii takim dniem jest Uroczystość Najświętszej Trójcy przypadająca w niedzielę po uroczystości Zesłania Ducha Świętego. Jednakże okazji do zyskiwania odpustów jest o wiele więcej. Kto jest bardziej dociekliwy może zapoznać się z obszerniejszym opracowaniem, gdzie znajdzie całościowy wykaz odpustów. A niektóre z nich, bardziej popularne, zamieszczamy poniżej. Niech będą zachętą do korzystania z tych darów dla siebie i zmarłych cierpiących w czyśćcu.
Niektóre odpusty zupełne:
- 31 grudnia – za udział w publicznym śpiewie hymnu Ciebie, Boga, wysławiamy (Odp 60)
- 1 stycznia – za udział w publicznym śpiewie hymnu O Stworzycielu, Duchu, przyjdź (Odp 61)
- Wielki Post (raz w tygodniu) – za udział w nabożeństwie Gorzkich Żali (tylko dla wiernych w Polsce). (Pismo Penitencjarii Apostolskiej z dnia 06.02.1968)
- Wielki Czwartek w czasie Wieczerzy Pańskiej – za udział w uroczystym śpiewie hymnu Przed tak wielkim Sakramentem (Odp 59).
- Wielki Piątek – za udział w liturgii Męki Pańskiej, adorację i ucałowanie krzyża. (Odp 17)
- Wigilia Paschalna (Wielka Sobota po zmroku) – za odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych w czasie liturgii (Odp 70).
- Niedziela Miłosierdzia Bożego (II ndz. wielkanocna) – za nawiedzenie kościoła i udział w pobożnych praktykach spełnianych ku czci Bożego Miłosierdzia. (Dekret Penitancjarii Apostolskiej z dnia 29.06.2002).
- Uroczystość Zesłania Ducha Świętego – za udział w publicznym śpiewie hymnu O Stworzycielu, Duchu, przyjdź (Odp 61).
- Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej (Boże Ciało) – za udział w procesji eucharystycznej i w uroczystym śpiewie hymnuPrzed tak wielkim Sakramentem (Odp 59).
- Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa – za publiczne odmówienie aktu wynagrodzenia Najświętszemu Sercu Jezusowemu (Odp 26).
- 2 sierpnia (tzw. odpust Porcjunkuli) – za nawiedzenie kościoła parafialnego i odmówienie w nim Ojcze nasz i Wierzę (Odp 65).
- Uroczystość Chrystusa Króla (ostatnia niedziela zwykła) – za publiczne odmówienie aktu poświęcenia rodzaju ludzkiego Chrystusowi Królowi (Odp 27).
- 1 listopada (Uroczystość Wszystkich Świętych) – za nawiedzenie kościoła i odmówienie w nim Ojcze nasz i Wierzę (Odp 67).
- 2 listopada (Dzień Zaduszny) – za nawiedzenie kościoła i odmówienie w nim Ojcze nasz i Wierzę (Odp 67).
- od 1 do 8 listopada – za nawiedzenie cmentarza i modlitwę na cmentarzu za zmarłych, choćby tylko w myśli; można go uzyskać jedynie dla zmarłych (Odp 13)
- Rocznica własnego Chrztu Świętego – za odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych (Odp 70).
- W dniu Pierwszej Komunii Świętej – za przystąpienie do Pierwszej Komunii świętej lub pobożny udział w uroczystości pierwszokomunijnej (Odp 42).
- W dniu Prymicji kapłańskich: Prymicjant – za celebrowanie Mszy Świętej prymicyjnej z ludem w wyznaczonym dniu oraz wierni – za uczestniczenie w takiej Mszy Świętej prymicyjnej (Odp 43).
- W jubileusz 25, 50 i 60-lecia kapłaństwa – za odnowienie wobec Boga postanowienia wiernego wypełniania obowiązków swego powołania oraz wierni – za pobożny udział w uroczystej Mszy Świętej jubileuszowej (Odp 49).
- Odmówienie jednej części Różańca świętego wspólnie z kimś w dowolnym miejscu, lub samemu, ale wówczas tylko w kościele lub w kaplicy (Odp 48).
- Pobożne czytanie Pisma Świętego przez pół godziny (Odp 50).
- Adoracja Najświętszego Sakramentu przez pół godziny (Odp 3).
- Odprawienie Drogi Krzyżowej przed stacjami zatwierdzonymi przez Kościół (Odp 63).
- Pobożnie odmówienie Koronki do Miłosierdzia Bożego w kościele lub kaplicy wobec Najświętszego Sakramentu publicznie wystawionego lub przechowywanego w tabernakulum. Jeżeli wierny z powodu choroby lub innej słusznej racji nie może wyjść z domu, ale odmówi Koronkę do Miłosierdzia Bożego z ufnością i z pragnieniem miłosierdzia dla siebie oraz gotowością okazania go innym, pod zwykłymi warunkami również zyskuje odpust zupełny (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z dnia 12.01.2002 dotyczy całego terytorium Polski).
Odpusty
Każdy popełniony grzech śmiertelny pociąga za sobą podwójny skutek. Jest nim kara, nie tyle w znaczeniu pomsty zagniewanego Boga, co raczej jako konsekwencja złego działania. Po pierwsze zaciągamy karę wieczną (nazywaną też winą), po drugie – nawet za grzechy powszednie – zaciągamy karę doczesną (nazywaną po prostu karą). Dzięki szczeremu nawróceniu możemy uniknąć kary wiecznego potępienia, ponieważ sakramentalna spowiedź skutecznie gładzi nasze winy mocą Chrystusowej ofiary. Nawrócenie, które pochodzi z żarliwej miłości może nawet doprowadzić do całkowitego oczyszczenia grzesznika, tak że nie pozostaje już żadna kara do odpokutowania (KKK 1472). Zwykle pozostaje jednak kara doczesna, którą w niewielkiej mierze usuwa pokuta sakramentalna, a także nasze doczesne cierpienia przeżywane w jedności z Bogiem. Pozostałą część kary przyjdzie człowiekowi przeżywać po śmierci, jako cierpienia czyśćca. Nierozsądne byłoby lekceważenie wielkiego cierpienia człowieka w stanie czyśćca – uniknął on wprawdzie potępienia, ale upragnione trwanie w Bożej miłości jest dla niego zarazem nie do zniesienia. Ratunkiem może okazać się dar odpustu.
Trochę historii (kto nie jest ciekaw, może pominąć). Geneza odpustów sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa, kiedy to w praktyce spowiedzi pokuta poprzedzała sakramentalne rozgrzeszenie. Pokuty bywały wówczas surowe i nieraz długotrwałe, zdarzało się nawet, że z jakiejś przyczyny pokutnik nie dożył do rozgrzeszenia. Zapewne zorientowano się również, że nie jest korzystne długotrwałe pozbawienie łaski sakramentalnej. Pokutnik nie mógł bowiem w pełni uczestniczyć we Mszy Świętej, lecz tak jak katechumeni (przygotowujący się dopiero do chrztu) po liturgii słowa musiał opuszczać kościół, nie mając prawa do udziału w liturgii eucharystii; a miejscem dla katechumenów i pokutników był przedsionek (zapewne kręcą dziś z ubolewaniem głowami widząc niektórych „chrześcijan”, jak dobrowolnie się w to miejsce wycofują). Pośród Chrześcijan byli także cieszący się wielkim uznaniem szczególni świadkowie – męczennicy, którzy nie zaparli się Chrystusa, znieśli zadawane im cierpienia i na szczęście przeżyli. Otóż, aby zaradzić trudnej sytuacji pokutników, zaczęto podejmować następującą praktykę: pokutnik (mógł to być np. lapsi – upadły, który wyparł się Chrystusa w obliczu prześladowań) udawał się do męczennika i prosił o wstawiennictwo. Ten zaś mógł zadecydować, że ofiarowuje swoje cierpienia (nie wyparł się Chrystusa) jako część pokuty nawracającego się współbrata. W ten sposób mógł skrócić jego pokutę np. o 6 miesięcy i o tyle przybliżyć oczekiwane rozgrzeszenie. Kiedy w następnych wiekach samo rozgrzeszenie przesunięte zostało przed pokutę, przestała być ona warunkiem rozgrzeszenia. Natomiast praktykowany odpust zaczęto odnosić do kary czyśćca, początkowo pozostając nawet przy ścisłym określaniu liczby dni odpustu, np. 30, 100 dni czyśćca (choć trudno rzeczywistość czyśćca porównywać z naszą zanurzoną w czasie).
Odpust jest darowaniem kary doczesnej za grzechy zgładzone już co do winy. Może być on cząstkowy albo zupełny. Odpustów udziela Kościół ze skarbca zasług Chrystusa i świętych. Można je zyskiwać dla siebie albo ofiarować za zmarłych na sposób wstawiennictwa (zupełne – raz, cząstkowe – nawet wiele razy dziennie). Uzyskanie odpustu wiąże się z wypełnieniem określonych wymagań, są to:
- wykluczenie przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego
- wypełnienie tzw. trzech zwykłych warunków:I – sakramentalna spowiedź (albo jednoznaczny stan łaski uświęcającej)II – przyjęcie Komunii ŚwiętejIII – modlitwa według intencji Ojca Świętego (chodzi o wsparcie modlitw papieża, a nie o modlitwę za niego; inaczej – w jego intencjach, a nie w jego intencji) – może być odmówienie „Ojcze nasz” i „Zdrowaś”
- wykonanie czynu (dzieła) obdarzonego odpustem.
Wspomniany czyn określany jest zwykle w związku z okazją, dzięki której możemy odpust zyskać. Najczęściej odpust kojarzony jest z tzw. „odpustem parafialnym” czyli dniem, w którym obchodzimy w parafii uroczystość tytułu kościoła. Wówczas wymagane jest nawiedzenie tego właśnie parafialnego kościoła z pobożnym odmówieniem „Ojcze nasz” i „Wyznania Wiary”. Dla naszej parafii takim dniem jest Uroczystość Najświętszej Trójcy przypadająca w niedzielę po uroczystości Zesłania Ducha Świętego. Jednakże okazji do zyskiwania odpustów jest o wiele więcej. Kto jest bardziej dociekliwy może zapoznać się z obszerniejszym opracowaniem, gdzie znajdzie całościowy wykaz odpustów. A niektóre z nich, bardziej popularne, zamieszczamy poniżej. Niech będą zachętą do korzystania z tych darów dla siebie i zmarłych cierpiących w czyśćcu.
Niektóre odpusty zupełne:
- 31 grudnia – za udział w publicznym śpiewie hymnu Ciebie, Boga, wysławiamy (Odp 60)
- 1 stycznia – za udział w publicznym śpiewie hymnu O Stworzycielu, Duchu, przyjdź (Odp 61)
- Wielki Post (raz w tygodniu) – za udział w nabożeństwie Gorzkich Żali (tylko dla wiernych w Polsce). (Pismo Penitencjarii Apostolskiej z dnia 06.02.1968)
- Wielki Czwartek w czasie Wieczerzy Pańskiej – za udział w uroczystym śpiewie hymnu Przed tak wielkim Sakramentem (Odp 59).
- Wielki Piątek – za udział w liturgii Męki Pańskiej, adorację i ucałowanie krzyża. (Odp 17)
- Wigilia Paschalna (Wielka Sobota po zmroku) – za odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych w czasie liturgii (Odp 70).
- Niedziela Miłosierdzia Bożego (II ndz. wielkanocna) – za nawiedzenie kościoła i udział w pobożnych praktykach spełnianych ku czci Bożego Miłosierdzia. (Dekret Penitancjarii Apostolskiej z dnia 29.06.2002).
- Uroczystość Zesłania Ducha Świętego – za udział w publicznym śpiewie hymnu O Stworzycielu, Duchu, przyjdź (Odp 61).
- Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej (Boże Ciało) – za udział w procesji eucharystycznej i w uroczystym śpiewie hymnuPrzed tak wielkim Sakramentem (Odp 59).
- Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa – za publiczne odmówienie aktu wynagrodzenia Najświętszemu Sercu Jezusowemu (Odp 26).
- 2 sierpnia (tzw. odpust Porcjunkuli) – za nawiedzenie kościoła parafialnego i odmówienie w nim Ojcze nasz i Wierzę (Odp 65).
- Uroczystość Chrystusa Króla (ostatnia niedziela zwykła) – za publiczne odmówienie aktu poświęcenia rodzaju ludzkiego Chrystusowi Królowi (Odp 27).
- 1 listopada (Uroczystość Wszystkich Świętych) – za nawiedzenie kościoła i odmówienie w nim Ojcze nasz i Wierzę (Odp 67).
- 2 listopada (Dzień Zaduszny) – za nawiedzenie kościoła i odmówienie w nim Ojcze nasz i Wierzę (Odp 67).
- od 1 do 8 listopada – za nawiedzenie cmentarza i modlitwę na cmentarzu za zmarłych, choćby tylko w myśli; można go uzyskać jedynie dla zmarłych (Odp 13)
- Rocznica własnego Chrztu Świętego – za odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych (Odp 70).
- W dniu Pierwszej Komunii Świętej – za przystąpienie do Pierwszej Komunii świętej lub pobożny udział w uroczystości pierwszokomunijnej (Odp 42).
- W dniu Prymicji kapłańskich: Prymicjant – za celebrowanie Mszy Świętej prymicyjnej z ludem w wyznaczonym dniu oraz wierni – za uczestniczenie w takiej Mszy Świętej prymicyjnej (Odp 43).
- W jubileusz 25, 50 i 60-lecia kapłaństwa – za odnowienie wobec Boga postanowienia wiernego wypełniania obowiązków swego powołania oraz wierni – za pobożny udział w uroczystej Mszy Świętej jubileuszowej (Odp 49).
- Odmówienie jednej części Różańca świętego wspólnie z kimś w dowolnym miejscu, lub samemu, ale wówczas tylko w kościele lub w kaplicy (Odp 48).
- Pobożne czytanie Pisma Świętego przez pół godziny (Odp 50).
- Adoracja Najświętszego Sakramentu przez pół godziny (Odp 3).
- Odprawienie Drogi Krzyżowej przed stacjami zatwierdzonymi przez Kościół (Odp 63).
- Pobożnie odmówienie Koronki do Miłosierdzia Bożego w kościele lub kaplicy wobec Najświętszego Sakramentu publicznie wystawionego lub przechowywanego w tabernakulum. Jeżeli wierny z powodu choroby lub innej słusznej racji nie może wyjść z domu, ale odmówi Koronkę do Miłosierdzia Bożego z ufnością i z pragnieniem miłosierdzia dla siebie oraz gotowością okazania go innym, pod zwykłymi warunkami również zyskuje odpust zupełny (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z dnia 12.01.2002 dotyczy całego terytorium Polski).
Galeria